ارتودنسی دندان چیست؟
ارتودنسی شاخه‌ای تخصصی از دندانپزشکی است که به اصلاح ناهنجاری‌های فکی و ردیف‌سازی دندان‌ها می‌پردازد. در این روش، با استفاده از ابزارهایی مانند براکت، سیم و کش، نیرویی ملایم و مداوم به دندان‌ها وارد می‌شود تا به تدریج در موقعیت صحیح قرار بگیرند.
چه زمانی نیاز به ارتودنسی وجود دارد؟
- دندان‌های کج، چرخیده یا روی‌هم‌افتاده
- فاصله غیرطبیعی بین دندان‌ها
- جلو بودن یا عقب‌ماندگی فک بالا یا پایین
- بسته نشدن کامل فک‌ها روی هم (اپن بایت یا کراس بایت)
- مشکلات تلفظ یا جویدن غذا
- عادت‌هایی مانند مکیدن انگشت در دوران کودکی
انواع ارتودنسی دندان
- ارتودنسی ثابت:
در این روش، براکت‌ها به‌طور دائمی روی دندان‌ها چسبانده می‌شوند و توسط سیم ارتودنسی به هم متصل می‌گردند. این نوع درمان بیشترین دقت را دارد و برای اصلاح ناهنجاری‌های متوسط تا شدید استفاده می‌شود. - ارتودنسی متحرک:
شامل پلاک‌های شفاف یا پلاک‌های سیمی است که بیمار می‌تواند آن‌ها را هنگام غذا خوردن یا مسواک زدن از دهان خارج کند. بیشتر در سنین پایین یا برای اصلاح مشکلات جزئی به کار می‌رود. - ارتودنسی نامرئی یا شفاف:
این روش با استفاده از پلاک‌های شفاف (اینویزالاین) انجام می‌شود و ظاهر آن کمتر مشخص است. مناسب بزرگسالانی است که به زیبایی ظاهری حین درمان اهمیت می‌دهند. - ارتودنسی لینگوال (پشتی):
در این نوع، براکت‌ها در پشت دندان‌ها قرار می‌گیرند. مزیت اصلی آن، پنهان بودن کامل ابزار ارتودنسی از دید است.
مزایای ارتودنسی دندان
- بهبود ظاهر لبخند و افزایش اعتماد به نفس
- اصلاح نحوه جویدن و گفتار
- پیشگیری از پوسیدگی ناشی از شلوغی دندان‌ها
- کاهش فشار روی مفاصل فک
- حفظ سلامت لثه‌ها با تسهیل در رعایت بهداشت دهان
طول دوره درمان ارتودنسی چقدر است؟
مدت زمان ارتودنسی بسته به نوع ناهنجاری، سن بیمار و نوع درمان بین ۶ ماه تا ۲ سال متغیر است. در بیشتر موارد، پیگیری منظم ماهیانه و رعایت دستورات پزشک، نقش مؤثری در موفقیت درمان دارد.
مراقبت‌های لازم در طول دوره ارتودنسی
- رعایت کامل بهداشت دهان با مسواک مخصوص ارتودنسی و نخ دندان
- پرهیز از خوردن غذاهای سفت، چسبنده یا بسیار شیرین
- مراجعه منظم به دندانپزشک جهت تنظیم براکت‌ها
- استفاده از دهان‌شویه ضدعفونی‌کننده طبق توصیه پزشک
- استفاده از موم ارتودنسی برای کاهش تحریک زخم‌های احتمالی
آیا بزرگسالان هم می‌توانند ارتودنسی انجام دهند؟
بله، درمان ارتودنسی محدود به سن خاصی نیست. با وجود آنکه در دوران نوجوانی نتایج سریع‌تری به دست می‌آید، افراد بزرگسال نیز می‌توانند با ارتودنسی شفاف یا لینگوال، بدون نگرانی از ظاهر درمان، به اصلاح ناهنجاری‌های دندانی خود بپردازند.
جمع‌بندی
ارتودنسی دندان راه‌حلی علمی و مؤثر برای رفع ناهنجاری‌های فک و دندان است که ضمن بهبود عملکرد دهان، نقش مهمی در زیبایی چهره و افزایش اعتماد به نفس ایفا می‌کند. با انتخاب روش مناسب و رعایت مراقبت‌های لازم، می‌توان به لبخندی مرتب، سالم و ماندگار دست یافت. در صورتی که با بی‌نظمی در دندان‌های خود مواجه هستید، مشاوره با متخصص ارتودنسی می‌تواند اولین گام برای شروع تغییر مثبت باشد.